İbni Sinadan Sağlık Öğütleri

İbni Sina’dan Sağlık Öğütleri ve Hastalıklar Hakkında ilginç bilgiler

İbni Sina; Tıp ilmi. hastalık ve sıhhatle insan vücudunun halini öğretir. Sıhhatli olan kimselerin sağlığını korumak, hasta olanları sıhhate kavuşturmak bu ilim sayesinde olur diyerek tıp ilmini tarif etmiştir.

Sıhhat ve Hastalık Dört Sınıf Sebepten İleri Gelir

Maddi sebepler:

Bunlar azalar ve onda dolaşan yeller ile kani safra, balgam, sevda ismi ile maruf bu dört unsur birinci sebebi teşkil ederler.

Fail sebepler:

Bunlar yiyecek ve içecek şeyleri teşkil ederler. Bunların vücuttaki değişiklikleri hava, havanın içinde bulunan yabancı buharlar, dumanlar, gazlar, bunların vücutta toplanmaları, çıkmaları iklimler, şehirler oturulacak evler, erkeklik, dişilik ve daha birçok hastalığa tesir eden şeyler: ikinci sınıf sebebi teşkil ederler.

Suri sebepler:

Bunlar insanın şekline aittir. Bir azanın fazla büyük veya küçük olması, tabii şekilde olup olmaması üçüncü sınıfı teşkil ederler.


Tamamlayıcı sebepler:

Bunlar vücuttaki kan, safra, balgam, sevda ve azaların fiillerine mahsus olan hallerdir. Bunların kendileri sağlam olur da faliyetleri bozuk olursa, hastalık gelir.

İnsan vücudundaki en hararetli şey ruh ve kalbdir. Ruh, kalhde meydana gelir, oradan bütün âzalara yayılır. Bunlardan sonra hararette kan, karaciğer, böbrekler ve adaleler gelir. İnsan vücudundaki soğuk olan şeyler: Balgam, kemik, kıllar, kıkırdaklar, beyin, yağ ve sümüktür. İnsan. vücudundaki rutubetli olan şeyler: Balgam, yağ, beyin, ilik, akciğer, dalak, böbrek ve adalelerdir. İnsan vücudundaki kuru olan şeyler: Kıllar ve kemiklerdir.

İNSANLAR DÖRT DEVREDEN GEÇERLER:

  • Delikanlılık, 30 yaşına kadar geçen devre,
  • Duraklama, 35-40 yaşları arasındaki devre,
  • Kuhület, 40-60 yaşları arasındaki devre,
  • İhtiyarlık, 60’dan ölene kadar geçen devredir.

İBNİ SİNA KAN, SAFRA, BALGAM VE SEVDA’NIN NELERDEN MEYDANA GELDİĞİNİ ŞÖYLE AÇIKLAR:

  • Kanın zahirî sebebi, normal yemekler, güzel şerbetlerden meydana gelir. Kan fazla sıcak ve soğuk olursa bu normal bir kan değildir.
  • Balgamın vücuttaki oluşunun zahirî sebebi, soğuk yemekler ve galiz gıdalardan meydana. gelir. Yapıcı sebebi ise hararetin azlığıdır. Balgam vücudun bazı ihtiyaçlarını karşılar, bunlar da mafsal gibi oynak yerlerin düzenli çalışmasına yarar.
  • Safrayı meydana getiren ise güzel ve sıcak gıdalardır. Yapıcı sebebi fazla hararettir. Faydası, bağırsakları harekete getirerek hacet hissini uyandırır.
  • Sevdayı meydana getiren zahiri sebepler, kuru gıdalar ve hararetli yemeklerdir. Sevda normal veya anormal olur. Normal olanı kanın bakiyesidir, karaciğerde meydana gelir, bir kısmı kana karışır, bir kısmı dalağa geçer. Kana karışan kısmı kemik gibi bazı uzuvların beslenmesine hizmet eder, bir kısmı da kanın tahallülüne mâni olur.


HAYATIN BEKASI İÇİN ZARURİ VE ELZEM OLAN SEBEPLER:

Hava, iklim, gıdalar, hareket, sükûnet, uyku ve uyanıklıktır.

MADEN SULARININ FAYDALARI:

Demirli sular: İştahı açar, dalak hastalığına iyi gelir, şehveti çoğaltır, mide ağrılarını men eder. Şap’lı sular: Kan tükürmeyi keser, fazla âdeti azaltır.

HAMAMLAR VE İNSAN ÜZERİNDE YAPMIŞ OLDUKLARI ETKİLER:

Hamamlar en değerli sıhhat âmilleridirler. Aç karnına hamama girmek insanı zayıf düşürür.

  • Madenli su hamamları: Ağrıları teskin vextahlil eder, şişleri indirir, iltihaplı yaraları iyileştirir.
  • Bakırlı, demirli ve tuzlu banyolar: Mafsal ağrılarına, siyatiğe faydalıdırlar.
  • Bakırlı sular: Ağız, göz ve kulak hastalıklarına iyi gelirler.
  • Demirli sular: Dalak ve mide hastalıklarına iyi gelirler.
  • Tuzlu maden suları: Göğüs ve baş hastalıklarına şifa verirler, mide rutubeti ve sirozu olanlar için faydalıdır.
  • Saplı sular: Kan tükürmeye, makad kanamalarına, fazla âdeti durdurmaya, sebepsiz çocuk düşüren kadınlara iyi gelir.
  • Kükürtlü sular: Ağrıları keser, sinirlere kuvvet verir, ciltteki çıban ve yaraları iyi eder, derideki lekeleri giderir, mideyi gevşetir, şehveti azaltır.
  • Kâfurlu sular: Baş ağrısı’ yapar, bu su ile banyo yapanlar başlarını bu suya sokmamalıdırlar. Banyolara tedrici olarak girmeli birdenbire girmemelidir.

Sıhhatli olmanın Umumi Kaideleri

  • Gıda,
  • Uyku,
  • Riyazet, Spor.

Gıda:

Sıhhatlerini korumak isteyenler yiyecekleri gıdalara çok dikkat etmelidirler. Açlık hissetmeden evvel yemek yememelidir. İnsan, iştahı gelince beklemesi hiç iyi değildir. Kış mevsimlerinde ısıtıcı, yaz mevsimlerinde ise tabiatı soğuk gıdalar yenmelidir. Yemeklerde ilâç tesiri olmalı, yemekler açlık hissi belirince yenmeli, gıdaların cinsine bakmalı, miktarına dikkat etmeli, pis-mesine ehemmiyet vermeli, vücudun tabiatına muvafık gıdalar yenmelidir. Zayıf bünyeli ve ihtiyacı olan kimseler çok besleyici gıdalar yemelidirler. Yemekten sonra çok su içmemelidir, hazme mâni olur. Hiç bir vakit mide tam doluncaya kadar yememelidir, iştah tamamı ile bitmeden sofradan kalkmalıdır. Yemekten sonra ateşlenen kimseler yemeği az ve sık sık yemelidirler. Yemeğin hazım olunması. için de yem-eklerden sonra biraz hareket edilmesi lâzımdır.

Uyku:

Tabiî kuvveti takviye eder, nefsin kuvvetini rahatlandırır ve cevherini çoğaltır. Sağlam bir bünyeye sahip olabilmek için zamanında yatmak, zamanında kalkmak ve yeteri kadar uyumak lâzımdır. Uyku derin olursa iyi olur. Gündüzleri uyumak ve aç karnına yatmak degildir. Yatarken evvelâ sağa sonra sola dönerek yatmalı arka üstü baş asağı yatmamalıdır.

Riyazet:

Bunun birçok şekilleri vardır. En basit, bir insanın kendi işlerini yapması riyazettir. Asıl riyazet istek ile yapılandır. Meselâ güreşmek, ata binmek, kılıç kalkan oynamak, koşmak, sıçramak, gölgesini düşman ederek kılıçla ona hücum etmek gibi… Riyazet (Jimnastik) bedeni yumuşatır, fena rutubeti giderir; riyazeti terk etmek hayatı terk etmek gibidir. Riyazetten sonra vücudu yağlamak ve oğmak iyidir.


Muhtelif Mevsimlerde Yapılması Gerekenler

İlkbaharda kan aldırılır, idrarı söktürücü ilâçlar içilir. Yazın her şeyde normali yapılır. Sonbaharda daha fazla yemek yenilebilir. Kışın ekmek, et çok yemelidir.

Kan Aldırmanın Faydaları

Kanın çokluğunda veya bozukluğunda. kan aldırılır. Kan aldırma gelmiş veya gelecek hastalığa mâni olur. Kan aldırması lâzım gelen kimseler:

  • Adeti kesilen kadınlar
  • Renkleri çok kırmızı olanlar
  • Sarah ve malihulyalı olanlar

Bu gibi hastalıkları olanlardan ilkbaharda kan aldırılır. Kanı az olanlardan, gebelerden kan aldırmak caiz değildir. Ondört yaşından evvel, yetmiş yaşından sonra kan aldırmak caiz değildir. Kan aldırdıktan bir saat kadar sonra yemek yemelidir.

Kan Ne Zaman Aldırılmalı?

Hacamat, kamerî ayların ortasında, güneşin doğmasından üç saat sonra yaptırılır. Kan durmazsa üzerine yanmış mazı ve sakız otu konur.

Sıhhatli Yaşamanın Prensipleri

Rabbimiz, kitabımız Kur’an-ı Kerim‘de: Yeyiniz, içiniz fakat israf etmeyiniz buyurmaktadır. Devr-i Risaletpenahide krallardan biri hastalananların tedavilerini yapmak üzere bir hekimi Peygamberimiz Efendimiz (a.s.)a göndermişti. Üç sene Hazret-i Peygamberin yanında bulunmasına rağmen hiç bir ferd gelerek hastalıktan şikayette bulunmadı. Buna üzülen hekim Peygamberimizin huzuruna çıkarak:

Ey Allah’ın Resulü; üç senedir burada bulunmama rağmen hiç bir ferd tedavi için bana başvurmadı. İzin verirseniz memleketime döneceğim. Bunun üzerine Efendimiz ona; Onların içinde hekim yoktur. Fakat onlar yemek yediklerinde az yerler. İştahları varken ellerini yemekten çekerler. İşte bunun için onlar sıhhat içinde yaşayıp lıastalanmazlar, buyurması üzerine hekim. -Yâ. Resülallah, bundan daha büyük hekimlik olmaz, dedi. Peygamberimizin ruhsatı üzerine memleketine avdet etti.


Yaz Yiyecekleri

Safradan ötürü mizacı sıcak olanların içecekleri ve yiyecekleri şunlar olmalıdır: Yazın sıcak günlerde, kabak ve ıspanak yemekleri, sirkeli hıyar salatası ve cacık yenilmeli, limon şerbeti, nilüfer şerbeti ve erik hoşafı içilmelidir. Mizacı sıcak olup, kanlı olanlar sirkeli mercimek çorbası, üzüm şırası, kadın tuzluğu suyu ve limonata içmeli.

Balgam çıkaranlar karabiberli, kimyonlu veya tarçınlı kebap, koyun eti ile pişirilmiş karabiberli pilav yemeli. Vücudu soğuk olanlar sevdevi olurlarsa bunlar da: Vücudu soğutucu ve harareti az olan gıdalardan yemelidirler. Kabak ile pişirilmiş yahni, kabak dolması, biber, tarçınlı et köftesi, koyun veya piliç eti ile pişirilmiş ıspanak yemeklerine birer tutam maydanoz ilave edilerek yenilir. Rafadan yumurta, linıondan yapılmış şerbetler, koyun gerdanı ve tavuk suyundan yapılmış çorbalar içilir. Baklava yenir. (Alıntıdır)

1 Paylaşımlar